Zastosowanie ultrasonografu przez fizjoterapeutę w uroginekologii
Zastosowanie medycznego obrazowania ultrasonograficznego w rehabilitacji zaburzeń nerwowo-mięśniowo-szkieletowych do oceny morfologii mięśni oraz tkanek miękkich, jak również ich czynności podczas ćwiczeń i zadań ruchowych zostało określone terminem ultrasonograficznego obrazowania rehabilitacyjnego (USOR, ang. rehabilitative ultrasound imaging, RUSI).
USOR wraz z medycznym obrazowaniem patologii narządów ruchu, tj. uszkodzeniem lub procesem chorobowym tkanki mięśniowej i tkanek miękkich np. więzadeł i ścięgien, wchodzą w skład diagnostycznego obrazowania układu mięśniowo-szkieletowego w rehabilitacji medycznej.
USOR jest procedurą stosowaną przez fizjoterapeutów do oceny:
1) zmian właściwości morfometrycznych mięśni szkieletowych, takich jak długość, grubość, średnica, powierzchnia przekroju poprzecznego, objętość i kąt pierzastości oraz wpływu tych zmian na inne struktury ciała (powięź i narządy wewnętrzne, np. pęcherz moczowy)
2) ruchu tkanek oraz ich deformacji
3) jakościowej gęstości tkanki mięśniowej
USOR jest szczególnie wykorzystywane w fizjoterapii uroginekologicznej.
U osób ze schorzeniami urologicznymi, jak również wskutek fizjologicznych i patologicznych zmian zachodzących u kobiet podczas ciąży często dochodzi do braku rekrutacji lub nieprawidłowej sekwencji aktywacji mięśni podczas skurczów wolicjonalnych, czy też braku antycypacyjnej lub synergistycznej aktywacji mięśni szkieletowych podczas wykonywania naturalnych ruchów.
Najczęściej spotykanymi zaburzeniami są:
1) nieprawidłowa aktywacja i siła skurczu mięśni dna miednicy, która może przyczyniać się do nietrzymania moczu
2) nieprawidłowa koordynacja pracy mięśni dna miednicy i wypieracza moczu, która może przyczyniać się do uczucia nagłego parcia na pęcherz moczowy lub częstomoczu
3) nieprawidłowa koordynacja pracy mięśni przedniej i bocznej ściany brzucha po okresie ciąży, która może utrudniać terapię rozejścia mięśnia prostego brzucha.
Nieprawidłowa koordynacja pracy mięśni dna miednicy oraz bocznej i tylnej ściany brzucha, która upośledza dynamiczną stabilizację kręgosłupa i w konsekwencji prowadzi do bólów lędźwiowo-krzyżowych.
USOR jest przydatne między innymi w ocenie asymetrii budowy, a także zdolności do aktywacji mięśnia wielodzielnego oraz umożliwia wizualizację mięśni skośnych zewnętrznych, wewnętrznych oraz poprzecznego brzucha. Obrazowanie struktury i czynności tych mięśni dostarcza obiektywnych informacji o jakości dynamicznej stabilizacji kręgosłupa. Dzięki temu terapeuta jest w stanie wykryć niepokojące nieprawidłowości w morfometrii i czynności mięśni oraz odróżnić osoby zdrowe od tych z predyspozycjami do bólów lędźwiowo-krzyżowych.
USOR wspomaga również proces terapeutyczny oraz ocenę efektywności wdrożonych interwencji, dostarczając informacji zwrotnej pacjentowi oraz fizjoterapeucie w celu poprawy wyników klinicznych. Ta metoda obrazowania umożliwia regularne monitorowanie zmian zachodzących w mięśniach dna miednicy, przedniej ściany brzucha oraz stabilizujących odcinek lędźwiowo-krzyżowy w wyniku podejmowanych działań terapeutycznych oraz dobieranie trafnych interwencji.
Warto jednak pamiętać, że klinicyści stosujący USOR muszą być odpowiednio przeszkoleni w zakresie obrazowania i interpretowania uzyskanych pomiarów. Tylko wtedy będzie ona skutecznym dodatkiem do tradycyjnych interwencji fizjoterapeutycznych.
